Autonome zenuwstelsel sympathicus parasympathicus

Terug naar de oertijd. Als holbewoner leefde je in een gevaarlijke wereld. Kwam je een wild dier tegen in het bos, dan had je twee opties: vechten of vluchten.
Voor beide acties maakt het sympathisch zenuwstelsel het lichaam klaar. Een aantal automatische processen volgt elkaar snel op: je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt zich, je bloed stroomt naar je spieren…… je bent klaar voor (fysieke) actie!
Je bent klaar om te vechten of te vluchten. Dat is ons primitieve, dierlijke overlevingsmechanisme.

Twee zenuwstelsels

Je lichaam heeft twee zenuwstelsels, namelijk:

1.       het centrale zenuwstelsel dat onder invloed van onze wil staat. Hiermee kun je, bijvoorbeeld, je spieren aansturen; bewegen.

2.       het autonome zenuwstelsel dat niet onder invloed van onze wil staat, we kunnen dit slechts   indirect beïnvloeden.

Het autonome zenuwstelsel (autonoom=zelfstandig, onwillekeurig) regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in je lichaam, zoals je ademhaling, je hartslag, je bloeddruk, de energieproductie, de spijsvertering en de stofwisseling. Over dat soort functies hoef je niet na te denken.

 Rempedaal en gaspedaal

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee takken (regelsystemen) met elk een tegengestelde werking:

De sympathicus (het gaspedaal van je lichaam) is de tak die ons in staat stelt te overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en te presteren. De stof die hier bij hoort, is adrenaline en het sleutelwoord is: ACTIE In deze fase stijgt je hartslag, bloeddruk en ademsnelheid. In deze stand verbruikt je lichaam energie.

De parasympathicus (het rem pedaal en de "acculader" van je lichaam) is de tegenspeler van de sympathicus, en is verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. Als de parasympathicus actief is, daalt je hartslag, daalt je bloeddruk, krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. Dit deel van het zenuwstelsel zorgt voor regeneratie, lichamelijke ontspanning, reparatieprocessen. Het sleutelwoord voor de parasympaticus is: HERSTEL

Balans sympathische en de parasympatische activiteiten.

Bij een gezond dag patroon is er balans tussen de sympathische en de parasympatische activiteiten. Inspanning en stress worden afgewisseld met ontspanning en rust.

Je kunt het autonome zenuwstelsel voorstellen als een balans of een wip: wanneer het ene gedeelte actiever wordt, wordt het andere gedeelte minder actief. Deze balans zorgt ervoor dat wij ons voortdurend kunnen aanpassen aan een veranderende omgeving. Ons "gaspedaal" en ons "rempedaal" moeten goed op elkaar afgestemd zijn en beide moeten even sterk zijn om elkaar in evenwicht te houden.

Om de balans te bewaren is het nodig om de sympathicus alleen dan te laten werken als het nodig is, in levensbedreigende situaties of in situaties waar extra lichamelijke of mentale inspanning wordt gevergd. En om de sympathicus vervolgens zo snel mogelijk weer uit te schakelen en de parasympaticus te laten domineren, zodat je lichaam kan herstellen.

Verstoring van de balans van het autonome zenuwstelsel.

Onze moderne tijd is enorm veeleisend: we hebben het razend druk, alles moet snel en dus hebben we ook veelvuldig te maken met stress.

Op stress reageren we hetzelfde als de holbewoner en hierdoor wordt er steeds een beroep gedaan op ons "gaspedaal". Dit "gaspedaal" wordt ongemerkt steeds een klein beetje verder ingetrapt.

Deze overmatige activiteit van het sympathische zenuwstelsel, veroorzaakt op termijn een verstoring van de balans tussen het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel.  

Langdurige stress en het autonome zenuwstelsel

Samenvattend: het gevolg van langdurige stress is dat de sympathicus te vaak en te lang wordt ingeschakeld (onbewust) en dat je  hem niet weer kunt uitschakelen.  Tegelijkertijd is de parasympaticus vaak uitgeschakeld en biedt onvoldoende tegenwicht. Door deze disbalans raakt  je stresssysteem overbelast en ontstaan er stressklachten.

Je lichaam kan niet voortdurend in een verhoogde staat van paraatheid zijn. Als dit te lang aanhoudt, raakt de balans van het autonome zenuwstelsel blijvend verstoord en is er sprake van chronische stress.

Daardoor kan de energieregeling in het lichaam verstoord raken. Soms is de sympathicus te actief (dat kan zich o.a. manifesteren in een onrustig, nerveus of opgejaagd gevoel).

Soms is de sympathicus juist onder actief (dat uit zich bijvoorbeeld in een uitgeput gevoel na lichte inspanning, veel slapen en moe wakker worden).

Heel veel klachten hangen nauw samen met een minder goed werkend autonoom zenuwstelsel. Een goede werking van het autonome zenuwstelsel is een basisvoorwaarde voor een goede gezondheid en het lekker in je vel zitten!

Door middel van een massage probeer je de druk van het gaspedaal te halen en je weer lekker in je vel te laten voelen. Spieren die kenmerken van stress vertonen te laten ontspannen.

bron: vabs